Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

in genium

  • 1 genium

    genium, s. geniusa. E. /.

    lateinisch-deutsches > genium

  • 2 genium

    genium, s. genius a. E. .

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > genium

  • 3 genius

    gĕnĭus, gĕnĭi, m. [geno]    - Lebaigue P. 541 et P. 542).    - voc. sing. geni Tib. 4, 5, 9.    - voir hors site genius. [st1]1 [-] Génius (dieu qui donnait la vie à toutes choses). [st1]2 [-] génie (dieu propre à chaque personne, à chaque lieu, dieu protecteur qui partage la vie d'une personne, ses fêtes...). [st1]3 [-] le génie (d'une personne) = la personne elle-même; bon génie. [st1]4 [-] bonne chère, gourmandise, plaisir (tout ce que peut procurer le bon génie).    - indulgere genio, Pers. 5, 151, ou genio suo multa bona facere, Plaut. Pers. 263: faire bonne chère, se donner du bon temps.    - genium suum defraudare, Plaut. Aul. 724 ; Ter. Phorm. 44: se priver, se frustrer de tout plaisir. --- cf. Plaut. Truc. 183.    - December geniis acceptus, Ov. F. 3, 58: décembre bien venu des génies.    - sapis ad genium, Plaut. Pers. 108: tu as du goût pour ce qui concerne ton ventre.    - habes nec cor nec genium, Mart. 7, 78, 4: tu n'es ni intelligent ni homme de bonne chère.    - nunc et amico meo prosperabo et genio meo multa bona faciam, Plaut. Pers. 263: et maintenant je vais faire le bonheur de mon ami et [donner beaucoup de bonnes choses à mon génie] = me donner bien du bon temps. [st1]5 [-] génie, bon génie [celui qui fait bonne chère aux parasites].    - Plaut. Cap. 879 ; Curc. 301; Men. 138. [st1]6 [-] génie, talent, valeur.    - victurus genium debet habere liber, Mart. 6, 60, 10: pour vivre un livre doit avoir son génie = sa personnalité [exister vraiment].    - nemo mathematicus genium indemnatus habebit, Juv. 6, 562: un astrologue n'a pas de valeur s'il n'a été condamné. [st1]7 [-] mauvais esprit, démon. --- Tert. Lact.
    * * *
    gĕnĭus, gĕnĭi, m. [geno]    - Lebaigue P. 541 et P. 542).    - voc. sing. geni Tib. 4, 5, 9.    - voir hors site genius. [st1]1 [-] Génius (dieu qui donnait la vie à toutes choses). [st1]2 [-] génie (dieu propre à chaque personne, à chaque lieu, dieu protecteur qui partage la vie d'une personne, ses fêtes...). [st1]3 [-] le génie (d'une personne) = la personne elle-même; bon génie. [st1]4 [-] bonne chère, gourmandise, plaisir (tout ce que peut procurer le bon génie).    - indulgere genio, Pers. 5, 151, ou genio suo multa bona facere, Plaut. Pers. 263: faire bonne chère, se donner du bon temps.    - genium suum defraudare, Plaut. Aul. 724 ; Ter. Phorm. 44: se priver, se frustrer de tout plaisir. --- cf. Plaut. Truc. 183.    - December geniis acceptus, Ov. F. 3, 58: décembre bien venu des génies.    - sapis ad genium, Plaut. Pers. 108: tu as du goût pour ce qui concerne ton ventre.    - habes nec cor nec genium, Mart. 7, 78, 4: tu n'es ni intelligent ni homme de bonne chère.    - nunc et amico meo prosperabo et genio meo multa bona faciam, Plaut. Pers. 263: et maintenant je vais faire le bonheur de mon ami et [donner beaucoup de bonnes choses à mon génie] = me donner bien du bon temps. [st1]5 [-] génie, bon génie [celui qui fait bonne chère aux parasites].    - Plaut. Cap. 879 ; Curc. 301; Men. 138. [st1]6 [-] génie, talent, valeur.    - victurus genium debet habere liber, Mart. 6, 60, 10: pour vivre un livre doit avoir son génie = sa personnalité [exister vraiment].    - nemo mathematicus genium indemnatus habebit, Juv. 6, 562: un astrologue n'a pas de valeur s'il n'a été condamné. [st1]7 [-] mauvais esprit, démon. --- Tert. Lact.
    * * *
        Genius, genii. Terent. Le bon et mauvais ange que les payens estimoyent estre deux dieux privez et familiers qui s'appliquoyent à un chascun dés l'heure de sa naissance.
    \
        Hic quidem meliorem genium tuum non facies. Plaut. Tu ne t'amenderas pas ici.
    \
        Defraudare genium. Terent. Ne contenter pas nature.
    \
        Indulgere genio. Pers. Prendre ses plaisirs et ses aises, Se donner du bon temps.
    \
        Non habet genium. Martial. Cela n'ha point de grace.

    Dictionarium latinogallicum > genius

  • 4 genius

    gĕnĭus, i (voc. geni, Tib. 4, 5, 9 M. dub.), m. [root GEN, gigno; prop., the superior or divine nature which is innate in everything, the spiritual part, spirit; hence], the tutelar deity or genius of a person, place, etc. (cf.: lares, penates).
    I.
    In gen.:

    genium dicebant antiqui naturalem deum uniuscujusque loci vel rei aut hominis,

    Serv. Verg. G. 1, 302; cf. Voss ad loc.; Verg. A. 5, 95; Juv. 6, 22; Liv. 21, 62, 9; Mart. 7, 12, 10:

    eundem esse genium et larem, multi veteres memoriae prodiderunt, in queis etiam Granius Flaccus,

    Censor. de Die Nat. 3, 2; Prud. adv. Symm. 2, 369; 444:

    scit Genius, natale comes qui temperat astrum, Naturae deus humanae, mortalis in unum Quodque caput, vultu mutabilis, albus et ater,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    genius tuus malus,

    Flor. 4, 7, 8. —In urgent petitions and in oaths appeals were made to the Genius of the person addressed, or to that of some eminent person:

    te per Genium... Obsecro et obtestor,

    Hor. Ep. 1, 7, 94; cf. Sen. Ep. 12, 12; Tib. 4, 5, 8; Suet. Calig. 27; Dig. 12, 2, 13, § 6.—

    On festal occasions the Genius was propitiated: cras Genium mero Curabis et porco bimestri,

    Hor. C. 3, 17, 14; id. Ep. 2, 1, 144; id. A. P. 210; Pers. 2, 3; Ov. Am. 1, 8, 94 et saep.; cf. Tib. 1, 7, 49:

    magne Geni, cape dona libens votisque faveto,

    id. 4, 5, 9:

    acceptus Geniis December (because the Saturnalian festivals occurred in it),

    Ov. F. 3, 58:

    genium loci... precatur,

    Verg. A. 7, 136:

    GENIO LOCI,

    Inscr. Orell. 343 sq.; 1697; 1701:

    COLONIAE,

    ib. 367; 1693 sq.:

    MVNICIPII,

    ib. 689; 1690 sq.:

    CVRIAE,

    ib. 1120:

    FORI VINARII,

    ib. 4087:

    THEATRI,

    ib. 1713:

    Lateranus deus est focorum et Genius,

    Arn. 4, 6 et saep.:

    Priapi,

    Petr. 21:

    Famae,

    Mart. 7, 12, 10:

    JOVIS,

    Inscr. Orell. 1730; 2488:

    DEORVM,

    ib. 1730.—
    II.
    In partic.
    A.
    With respect to the enjoyment of life.
    1.
    The spirit of social enjoyment, fondness for good living, taste, appetite, inclination:

    isti qui cum geniis suis belligerant, parcipromi,

    Plaut. Truc. 1, 2, 81; cf.:

    egomet me defraudavi Animumque meum geniumque meum,

    id. Aul. 4, 9, 15; and:

    suum defrudans genium,

    sacrificing his inclinations, Ter. Phorm. 1, 1, 10 Ruhnk.:

    sapis multum ad genium,

    Plaut. Pers. 1, 3, 28:

    hic quidem meliorem Genium tuum non facies,

    id. Stich. 4, 2, 42:

    nunc et amico meo prosperabo et genio meo multa bona faciam,

    id. Pers. 2, 3, 11:

    indulge genio: carpamus dulcia,

    id. ib. 5, 151.—Hence,
    2.
    A term used by parasites for entertainer, patron:

    ecquis est, qui mihi commonstret Phaedromum genium meum?

    Plaut. Curc. 2, 3, 22; 5, 2, 29; id. Capt. 4, 2, 99; id. Men. 1, 2, 29. —
    B.
    Of the intellect, wit, talents, genius (very rare):

    nemo mathematicus genium indemnatus habebit,

    Juv. 6, 562:

    victurus genium debet habere liber,

    Mart. 6, 60, 10. —Hence, in a pun with the preced. signif., Mart. 7, 78, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > genius

  • 5 genius

    genius, iī, m. (geno = gigno), I) der Genius (eig. der »Leben-Erzeugende«) = der über die menschliche Natur waltende Gott, der bei der Erzeugung u. Geburt des Menschen wirkt, als sein Schutzgeist ihn durchs Leben begleitet u. sein Schicksal bestimmt u. selbst nach dem Verscheiden des Menschen in dem Lar fortlebt u. schützend fortwirken kann, s. Censor. 3. Amm. 21, 14, 3. Apul. de deo Socr. 16. Hor. ep. 2, 2, 187 sqq. (u. dazu Orelli): tuus malus genius, Flor. 4, 7, 8. – Wie der Mensch, so hatte auch jeder Ort (Gegend, Wald, Stadt, Haus, Tor), hatte jeder Staat, jede Herde, hatten einzelne Zustände, Eigenschaften u. Verrichtungen ihren Genius, der mit der Existenz des Ortes usw. innig verbunden war, Verg. Aen. 5, 95. Prud. adv. Symm. 2, 369 u. 444 sqq. Auson. Technop. (XXVII) 7. de dis v. 9 (gen. domuum). Iuven. 6, 22 (sacri fulcri). Liv. 21, 62, 9 (v. Genius der Stadt Rom). Mart. 7, 12, 10 (genius Famae): genius publicus (des Staates), Amm. 25, 2, 3: genius praetorii, Corp. inscr. Lat. 2, 2643. – Man bat od. beschwor jemand u. schwor bei seinem eigenen Genius und bei dem geachteter u. werter Personen (Sklaven bei dem G. ihres Herrn, Untertanen bei dem des Herrschers), Plaut. capt. 977. Ter. Andr. 289. Hor. ep. 1, 7, 94. Tibull. 4, 5, 8. Petron. 75, 2. Sen. ep. 12, 2. Suet Cal. 27, 3: Ulp. dig. 12, 2, 13. § 6. – An den Festtagen versöhnte man den Genius durch Blumen u. Wein, genium piare od. placare, Hor. ep. 2, 1, 143 sq.; de art. poët. 210; bes. am Geburtstage durch einen Kuchen (libum), Ov. am. 1, 8, 94: od. durch ein Festmahl u. Wein, Pers. 2, 3 (u. dazu Hauthal). – Dem froh Genießenden ist der Genius hold (albus), den Kopfhängern und aus Geiz sich das Dasein Verkümmernden abhold (ater, sinister), Hor. ep. 2, 2, 187. Pers. 4, 27. – daher war froher Lebensgenuß dem G. ebenso erwünscht als dem Menschen selbst, woher die Redensarten: genio indulgere, »seinen Genius laben« = das Leben durch Frohsinn erheitern und, eingedenk seiner Flüchtigkeit, durch weisen Genuß es verlängern, Pers. 5, 151; vgl. genium curare mero = sich gütlich tun mit usw., Hor. carm. 3, 17, 14: u. so genio suo multa bona facere, seinem G. (= sich) gütlich tun, Plaut. Pers. 263. – aber genium suum defraudare (defrudare), seinen Genius betrügen = sich das Dasein-, sich den Lebensgenuß verkümmern, sich selbst das Nötigste abzwacken, Plaut. aul. 724 G. Lucil. 619. Ter. Phorm. 44; vgl. isti, qui cum geniis suis belligerant, parcipromi, die mit ihrem G. im Kriege liegen, jene Knauser, Plaut. truc. 183 L. – December geniis acceptus, den Genien willkommen (weil man in den Wintermonaten vom Landbau ruhte u. sich gütlich tat), Ov. fast. 3, 58. – ferner sapis ad genium = du hast Geschmack, scheinst Geschmack an guten Bissen zu finden, Plaut. Pers. 108: und so habes nec cor nec genium, weder Verstand noch Sinn für gute Bissen, Mart. 7, 78, 4. – aber victurus genium debet habere liber, muß einen Genius haben = es muß in ihm Anmut, geistvoller Witz (gleichs als Genius) walten, Mart. 6, 7, 10. – u. vom Genius als dem Bestimmer der menschlichen Schicksale, nemo mathematicus genium indemnatus habebit, den Genius der Weissagung (der ihm die Zukunft eröffnet) = Erleuchtung u. richtige Kunde der Zukunft, Iuven. 6, 562. – suum genium propitiare, sich selbst, nicht der Gunst anderer (bes. des Fürsten) alles verdanken, Tac. dial. 9. – Vgl. über den genius übh. Müller-Deecke Etrusker 2, 90 ff. Voß Verg. georg. 1, 302. p. 145 sq. Heß u. Pabst Tac. dial. 9. p. 60 sq. Hauthal Pers. 2, 3. p. 90 sqq. bes. Fr. Aug. Ukert Über Dämonen, Heroen u. Genien (in den Abhandlungen der königl. Sächs. Ges. der Wissensch. 1850. 2. Bd. S. 137 ff.). W. F. Otto in Pauly-Wissowa Realenz. 7, 1155 ff. – II) übtr., v. Gebern frohen Lebensgenusses, des Wohllebens, Gönner, wie die der Schmarotzer, Plaut. capt. 879; Curc. 301; Men. 138. – / Vocat. geni b. Tibull. 4, 5, 9. – Nbf. genium, Ven. Fort. carm. 2, 9, 18 u. 5, 15, 3.

    lateinisch-deutsches > genius

  • 6 genius

    genius, iī, m. (geno = gigno), I) der Genius (eig. der »Leben-Erzeugende«) = der über die menschliche Natur waltende Gott, der bei der Erzeugung u. Geburt des Menschen wirkt, als sein Schutzgeist ihn durchs Leben begleitet u. sein Schicksal bestimmt u. selbst nach dem Verscheiden des Menschen in dem Lar fortlebt u. schützend fortwirken kann, s. Censor. 3. Amm. 21, 14, 3. Apul. de deo Socr. 16. Hor. ep. 2, 2, 187 sqq. (u. dazu Orelli): tuus malus genius, Flor. 4, 7, 8. – Wie der Mensch, so hatte auch jeder Ort (Gegend, Wald, Stadt, Haus, Tor), hatte jeder Staat, jede Herde, hatten einzelne Zustände, Eigenschaften u. Verrichtungen ihren Genius, der mit der Existenz des Ortes usw. innig verbunden war, Verg. Aen. 5, 95. Prud. adv. Symm. 2, 369 u. 444 sqq. Auson. Technop. (XXVII) 7. de dis v. 9 (gen. domuum). Iuven. 6, 22 (sacri fulcri). Liv. 21, 62, 9 (v. Genius der Stadt Rom). Mart. 7, 12, 10 (genius Famae): genius publicus (des Staates), Amm. 25, 2, 3: genius praetorii, Corp. inscr. Lat. 2, 2643. – Man bat od. beschwor jemand u. schwor bei seinem eigenen Genius und bei dem geachteter u. werter Personen (Sklaven bei dem G. ihres Herrn, Untertanen bei dem des Herrschers), Plaut. capt. 977. Ter. Andr. 289. Hor. ep. 1, 7, 94. Tibull. 4, 5, 8. Petron. 75, 2. Sen. ep. 12, 2. Suet Cal. 27, 3: Ulp. dig. 12, 2, 13. §
    ————
    6. – An den Festtagen versöhnte man den Genius durch Blumen u. Wein, genium piare od. placare, Hor. ep. 2, 1, 143 sq.; de art. poët. 210; bes. am Geburtstage durch einen Kuchen (libum), Ov. am. 1, 8, 94: od. durch ein Festmahl u. Wein, Pers. 2, 3 (u. dazu Hauthal). – Dem froh Genießenden ist der Genius hold (albus), den Kopfhängern und aus Geiz sich das Dasein Verkümmernden abhold (ater, sinister), Hor. ep. 2, 2, 187. Pers. 4, 27. – daher war froher Lebensgenuß dem G. ebenso erwünscht als dem Menschen selbst, woher die Redensarten: genio indulgere, »seinen Genius laben« = das Leben durch Frohsinn erheitern und, eingedenk seiner Flüchtigkeit, durch weisen Genuß es verlängern, Pers. 5, 151; vgl. genium curare mero = sich gütlich tun mit usw., Hor. carm. 3, 17, 14: u. so genio suo multa bona facere, seinem G. (= sich) gütlich tun, Plaut. Pers. 263. – aber genium suum defraudare (defrudare), seinen Genius betrügen = sich das Dasein-, sich den Lebensgenuß verkümmern, sich selbst das Nötigste abzwacken, Plaut. aul. 724 G. Lucil. 619. Ter. Phorm. 44; vgl. isti, qui cum geniis suis belligerant, parcipromi, die mit ihrem G. im Kriege liegen, jene Knauser, Plaut. truc. 183 L. – December geniis acceptus, den Genien willkommen (weil man in den Wintermonaten vom Landbau ruhte u. sich gütlich tat), Ov. fast. 3, 58. – ferner sapis ad genium = du
    ————
    hast Geschmack, scheinst Geschmack an guten Bissen zu finden, Plaut. Pers. 108: und so habes nec cor nec genium, weder Verstand noch Sinn für gute Bissen, Mart. 7, 78, 4. – aber victurus genium debet habere liber, muß einen Genius haben = es muß in ihm Anmut, geistvoller Witz (gleichs als Genius) walten, Mart. 6, 7, 10. – u. vom Genius als dem Bestimmer der menschlichen Schicksale, nemo mathematicus genium indemnatus habebit, den Genius der Weissagung (der ihm die Zukunft eröffnet) = Erleuchtung u. richtige Kunde der Zukunft, Iuven. 6, 562. – suum genium propitiare, sich selbst, nicht der Gunst anderer (bes. des Fürsten) alles verdanken, Tac. dial. 9. – Vgl. über den genius übh. Müller-Deecke Etrusker 2, 90 ff. Voß Verg. georg. 1, 302. p. 145 sq. Heß u. Pabst Tac. dial. 9. p. 60 sq. Hauthal Pers. 2, 3. p. 90 sqq. bes. Fr. Aug. Ukert Über Dämonen, Heroen u. Genien (in den Abhandlungen der königl. Sächs. Ges. der Wissensch. 1850. 2. Bd. S. 137 ff.). W. F. Otto in Pauly-Wissowa Realenz. 7, 1155 ff. – II) übtr., v. Gebern frohen Lebensgenusses, des Wohllebens, Gönner, wie die der Schmarotzer, Plaut. capt. 879; Curc. 301; Men. 138. – Vocat. geni b. Tibull. 4, 5, 9. – Nbf. genium, Ven. Fort. carm. 2, 9, 18 u. 5, 15, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > genius

  • 7 genius

    ī m. [ gigno ]
    гений, дух (присущий отдельному человеку, семье, месту и т. д.; часто в описательных личных местоимениях)
    g. tuus Pt — tu
    genio alicujus male dicere Pt — дурно говорить о ком-л.
    tuus malus g. Flтвой злой дух
    genio indulgere Pers (bona multa facere Pl) — ублажать (тешить) себя

    Латинско-русский словарь > genius

  • 8 genius

        genius ī, m    [GEN-], a tutelar deity, genius: loci, V.: genio (populi R.) hostiae caesae, L.: cras genium mero Curabis, H.: acceptus geniis December (because of the Saturnalia), O.: te oro per genium tuom, T.: te per genium obsecro, H. — Taste, inclination: Suom defrudans genium, T.— Prophetic skill: Nemo mathematicus genium indemnatus habebit, Iu.
    * * *
    I II
    guardian spirit; taste, inclination; appetite; talent; prophetic skill

    Latin-English dictionary > genius

  • 9 curo

    cūro, āre, āvi, ātum [cura] - tr. -    - formes arch. coiro, Cil 1, 801, etc. ; coero Cic. Leg. 3, 10; Cil 1, 563, etc. ; couro Cil 9, 3574, etc. ; coro Cil 14, 2837; quro Cil 6, 32806, etc. --- subj. parf. curassis Paut. Most. 526; etc. ; inf. pass. curarier Plaut. Capt. 737, etc. [st1]1 [-] soigner, donner ses soins à, avoir soin de, s’occuper de, s'intéresser à, prendre en considération, veiller à, faire attention à, faire le nécessaire.    - negotia aliena curare: s’occuper des affaires d’autrui.    - curare aliquem: veiller sur qqn, l’entourer de soin, de prévenances.    - cura alia, Plaut. (cura aliud, Ter.): ne t'inquiète pas (sois tranquille).    - curabitur, Plaut. Capt. 3, 5, 70: on fera attention.    - curare ut...: veiller à ce que..., avoir soin de...    - cura ut valeas: prends soin de te bien porter (formule employée à la fin d'une lettre).    - curare ne...: veiller à ce que... ne... pas, avoir soin de ne pas...    - curare + inf.: se soucier de, se donner la peine de.    - scire curare, Cic.: se soucier de savoir.    - praeter animum nihil curant, Cic. Fin. 4: ils ne songent absolument qu'à l'esprit.    - de Annio curasti probe, Cic. Att. 5, 1, 2: tu as bien réglé mon affaire avec Annius.    - de emendo nihil curat hoc tempore, Cic.: il ne songe nullement à acheter en ce moment.    - avec part. passé passif - inventum tibi curabo tuom Pamphilum, Ter. And.: je ferai en sorte de te trouver ton Pamphile.    - avec adj. verbal - pontem faciundum curat, Caes. BG. 1, 13, 1: il fait faire un pont.    - muros reficiendos curat, Nep.: il fait rétablir les murs.    - obsides inter eos dandos curaverat, Caes. BG. 1, 19, 1: il leur avait fait échanger des otages.    - avec dat. arch. - rebus publicis curare, Plaut. Trin. 1057: donner ses soins aux affaires publiques. [st1]2 [-] s'occuper d'une chose officielle: administrer, commander, diriger.    - curare mandatum, Cic. Att. 5, 7: exécuter un ordre.    - bellum curare, Liv.: diriger une guerre.    - Asiam curare: administrer (gouverner) l’Asie.    - curare res Romae, Liv.: administrer la ville de Rome.    - absol. - duo additi qui Romae curarent, Tac. An. 11, 22: deux [questeurs] furent ajoutés pour remplir leur office à Rome.    - Marius in postremo loco curabat, Sall. J. 46, 7: Marius commandait l'arrière-garde.    - Manlium in dextra, Faesulanum quendam in sinistra parte curare jubet, Sall. C. 59: il donne à Manlius le commandement de l'aile droite, à un homme de Fésules celui de l'aile gauche. [st1]3 [-] soigner, traiter, guérir.    - curare vulnus, Liv.: soigner une blessure.    - cūrans, antis, m. (= medicus), Cels. 3, 8, 5: le médecin.    - plurimi sub errore curantis moriuntur, Cels. 3, 8, 5: beaucoup de malades succombent par la faute du médecin.    - cūrandus, i, m. Col. 7, 2, 12: le patient, le malade.    - medicinae pars, quae manu curat, Cels. 7: la partie de la médecine qui soigne avec les mains (= la chirurgie).    - provinciam curare, Cic. Att. 6, 1, 2: traiter = gouverner une province. [st1]4 [-] soigner le corps, orner, parer; panser (les animaux).    - Aegyptii jussi corpus Alexandri suo more curare, Curt. 10: les Egyptiens reçurent l'ordre d'ensevelir le corps selon leur coutume.    - funus curare, Ter.: rendre les derniers devoirs.    - nunc corpora curare tempus est, Liv. 21, 54: maintenant, c'est le moment de reprendre des forces.    - curare bovem, Hor.: panser un boeuf. [st1]5 [-] procurer (en achetant), acheter, payer, faire payer.    - redemptori tuo dimidium pecuniae curavi, Cic. Q. Fr. 2, 4, 2: j’ai fait payer à ton entrepreneur la moitié de la somme.    - ea abs te parvo curata sunt, Cic. Att. 1: ces achats, tu les as faits à bas prix.    - rogant eum ut sibi id quod ab ipsis abisset pecuniae curet, Cic. Verr. 2, 55: ils lui demandent de leur régler la somme qu'ils ont déboursée. [st1]6 [-] traiter, héberger, régaler; courtiser.    - curare genium mero, Hor.: ** soigner son génie avec du vin pur** = se régaler de vin pur.    - age sis, eamus, nos curemus; plaudite, Plaut.: hé bien! si tu veux, allons nous restaurer; applaudissez.    - pelliculam curare, Hor.: prendre soin de sa petite personne.    - ego id quaero hospitium, ubi ego curer mollius, quam regi Antiocho oculi curari solent, Plaut. Poen.: je cherche un logement où je sois traité plus agréablement qu'on ne traite les yeux du roi Antiochus.
    * * *
    cūro, āre, āvi, ātum [cura] - tr. -    - formes arch. coiro, Cil 1, 801, etc. ; coero Cic. Leg. 3, 10; Cil 1, 563, etc. ; couro Cil 9, 3574, etc. ; coro Cil 14, 2837; quro Cil 6, 32806, etc. --- subj. parf. curassis Paut. Most. 526; etc. ; inf. pass. curarier Plaut. Capt. 737, etc. [st1]1 [-] soigner, donner ses soins à, avoir soin de, s’occuper de, s'intéresser à, prendre en considération, veiller à, faire attention à, faire le nécessaire.    - negotia aliena curare: s’occuper des affaires d’autrui.    - curare aliquem: veiller sur qqn, l’entourer de soin, de prévenances.    - cura alia, Plaut. (cura aliud, Ter.): ne t'inquiète pas (sois tranquille).    - curabitur, Plaut. Capt. 3, 5, 70: on fera attention.    - curare ut...: veiller à ce que..., avoir soin de...    - cura ut valeas: prends soin de te bien porter (formule employée à la fin d'une lettre).    - curare ne...: veiller à ce que... ne... pas, avoir soin de ne pas...    - curare + inf.: se soucier de, se donner la peine de.    - scire curare, Cic.: se soucier de savoir.    - praeter animum nihil curant, Cic. Fin. 4: ils ne songent absolument qu'à l'esprit.    - de Annio curasti probe, Cic. Att. 5, 1, 2: tu as bien réglé mon affaire avec Annius.    - de emendo nihil curat hoc tempore, Cic.: il ne songe nullement à acheter en ce moment.    - avec part. passé passif - inventum tibi curabo tuom Pamphilum, Ter. And.: je ferai en sorte de te trouver ton Pamphile.    - avec adj. verbal - pontem faciundum curat, Caes. BG. 1, 13, 1: il fait faire un pont.    - muros reficiendos curat, Nep.: il fait rétablir les murs.    - obsides inter eos dandos curaverat, Caes. BG. 1, 19, 1: il leur avait fait échanger des otages.    - avec dat. arch. - rebus publicis curare, Plaut. Trin. 1057: donner ses soins aux affaires publiques. [st1]2 [-] s'occuper d'une chose officielle: administrer, commander, diriger.    - curare mandatum, Cic. Att. 5, 7: exécuter un ordre.    - bellum curare, Liv.: diriger une guerre.    - Asiam curare: administrer (gouverner) l’Asie.    - curare res Romae, Liv.: administrer la ville de Rome.    - absol. - duo additi qui Romae curarent, Tac. An. 11, 22: deux [questeurs] furent ajoutés pour remplir leur office à Rome.    - Marius in postremo loco curabat, Sall. J. 46, 7: Marius commandait l'arrière-garde.    - Manlium in dextra, Faesulanum quendam in sinistra parte curare jubet, Sall. C. 59: il donne à Manlius le commandement de l'aile droite, à un homme de Fésules celui de l'aile gauche. [st1]3 [-] soigner, traiter, guérir.    - curare vulnus, Liv.: soigner une blessure.    - cūrans, antis, m. (= medicus), Cels. 3, 8, 5: le médecin.    - plurimi sub errore curantis moriuntur, Cels. 3, 8, 5: beaucoup de malades succombent par la faute du médecin.    - cūrandus, i, m. Col. 7, 2, 12: le patient, le malade.    - medicinae pars, quae manu curat, Cels. 7: la partie de la médecine qui soigne avec les mains (= la chirurgie).    - provinciam curare, Cic. Att. 6, 1, 2: traiter = gouverner une province. [st1]4 [-] soigner le corps, orner, parer; panser (les animaux).    - Aegyptii jussi corpus Alexandri suo more curare, Curt. 10: les Egyptiens reçurent l'ordre d'ensevelir le corps selon leur coutume.    - funus curare, Ter.: rendre les derniers devoirs.    - nunc corpora curare tempus est, Liv. 21, 54: maintenant, c'est le moment de reprendre des forces.    - curare bovem, Hor.: panser un boeuf. [st1]5 [-] procurer (en achetant), acheter, payer, faire payer.    - redemptori tuo dimidium pecuniae curavi, Cic. Q. Fr. 2, 4, 2: j’ai fait payer à ton entrepreneur la moitié de la somme.    - ea abs te parvo curata sunt, Cic. Att. 1: ces achats, tu les as faits à bas prix.    - rogant eum ut sibi id quod ab ipsis abisset pecuniae curet, Cic. Verr. 2, 55: ils lui demandent de leur régler la somme qu'ils ont déboursée. [st1]6 [-] traiter, héberger, régaler; courtiser.    - curare genium mero, Hor.: ** soigner son génie avec du vin pur** = se régaler de vin pur.    - age sis, eamus, nos curemus; plaudite, Plaut.: hé bien! si tu veux, allons nous restaurer; applaudissez.    - pelliculam curare, Hor.: prendre soin de sa petite personne.    - ego id quaero hospitium, ubi ego curer mollius, quam regi Antiocho oculi curari solent, Plaut. Poen.: je cherche un logement où je sois traité plus agréablement qu'on ne traite les yeux du roi Antiochus.
    * * *
        Curo, curas, curare. Cic. Soingner, Avoir cure et soing de quelque chose.
    \
        Faciemus, alia cura. Plaut. Ne t'en soulcie.
    \
        Cedere Ciceronem domo et patria curasti. Cic. Tu as tant faict, que Cicero a esté contrainct de quicter et abandonner sa maison et son pais.
    \
        Non curat redire. Cic. Il ne luy chault de revenir, Il ne se soulcie point de retourner, Il n'a cure de, etc.
    \
        Curasti probe. Terent. Tu as bien faict, Tu es diligent, C'est bien exploicté à toy.
    \
        Ego istaec moueo aut curo. Terent. Je m'en soulcie bien. Dict par mocquerie.
    \
        Adhuc curaui vnum hoc quidem, vt mihi esset fides. Terent. J'ay tousjours jusques à l'heure presente mis peine, et prins garde, etc.
    \
        Cura vt valeas. Cic. Mets peine que tu te portes bien, ou à te guarir.
    \
        Quid me curas, quid rerum geram? Plaut. Qu'as tu à faire que c'est que je face?
    \
        Curare aedes. Plaut. Avoir soing d'entretenir sa maison.
    \
        Curare se, et aetatem suam. Plaut. Se penser et faire grand chere.
    \
        Te curasti molliter. Terent. Tu t'es bien traicté.
    \
        Curare corpora sua somno et cibo. Liu. Se reposer et rapaistre pour estre plus frais à combatre.
    \
        Curare aegrotos. Plaut. Avoir soing des malades, Penser des malades.
    \
        Aliena. Terent. Se mesler des affaires d'autruy.
    \
        Amicos. Plaut. Traicter. \ Boues. Plaut. Penser les boeufs.
    \
        Animi conscientiam non curat improbus. Cic. Il ne s'en soulcie point.
    \
        Conuiuia curare. Virgil. Faire, Apprester.
    \
        Corpora. Virgil. Traicter, Repaistre.
    \
        Cutem. Iuuenal. Faire grand chere, Se bien traicter, Se donner du bon temps.
    \
        Fidem suam. Plaut. Avoir soing, et mettre peine de tenir sa promesse.
    \
        Genium mero. Horat. Boire largement.
    \
        Histriones. Plaut. En avoir soing.
    \
        Officium suum. Plaut. Faire sa charge.
    \
        Parentes. Plaut. Avoir cure et soing de faire le vouloir de son pere et de sa mere.
    \
        Curemus aequam vterque partem, tu alterum, Ego item alterum. Terent. Soignons chascun par esgual, toy l'un, et moy l'autre.
    \
        Curare rem aliquam paruo. Cic. La faire trouver et avoir à bon marché.
    \
        Curare alicui pecuniam. Cic. Faire en sorte qu'il ait argent.
    \
        Pelliculam curare. Horat. Faire grand chere.
    \
        Praecepta et mandata alterius. Plaut. Se souvenir de ce qu'autruy nous a prié ou chargé de faire, et le despescher.
    \
        Prandium. Plaut. Apprester, Appareiller le disner.
    \
        Prouinciam. Cic. L'administrer et gouverner soingneusement.
    \
        Se. Cic. Se reposer et recreer.
    \
        Curare vitem falce. Plin. Tailler la vigne.
    \
        Curare, absolutum. Terent. Sat est, curabo. C'est assez, Je le feray, Je m'en donneray de garde, J'y mettray peine, Il m'en souviendra.
    \
        Legatis imperat vbi quisque curaret. Sallust. Il ordonne à ses lieutenants où c'est qu'un chascun d'eulx entendroit, et ce qu'ils avoyent à faire.
    \
        Mederi et curare. Cic. Medeciner, Guarir, Penser, Curer.
    \
        Medicaminibus curari. Cic. Estre guari par medecines, ou medicaments.
    \
        Curare rebus alienis suo vestimento et cibo. Plaut. Servir autruy à ses despens.

    Dictionarium latinogallicum > curo

  • 10 ingenium

    in-genium, ī n. [ gigno ]
    1)
    а) врождённые особенности, природные свойства (loci Sl; campi T)
    redire ad i. Ter — вернуться к своим наклонностям, т. е. приняться за старое
    б) натура, нрав, характер (i. bonum, durum, inhumanum Ter; mobile PJ; castum J; iners O; i. mulierum Ter)
    2) способности, дарования, ум, изобретательность ( abundare ingenio C)
    ingenii acumen (acies) C — остроумие, проницательность ума
    celeres motus ingenii C или ingenii celeritas Nep — быстрый ум, сообразительность
    promptus ingenio L — сообразительный, способный
    non est nostri ingenii C (pl. = sg.) — это не в моих силах
    3) талант, гений, гениальный человек ( vir summo ingenio C)
    ingenio stat sine morte decus Prp — удел гения — бессмертная слава
    ingenio alicujus Pt — по чьему-л. замыслу
    5) образованность, знания ( amor ingenii neminem umquam divitem fecit Pt)

    Латинско-русский словарь > ingenium

  • 11 Genius loci

    Гений места.
    Сервий, комментарий к "Георгикам" Вергилия, I, 302: Genium dicebant antiqui naturalem deum uniuscuiusque loci vel rei aut hominis. "Гением древние называли природного бога каждого места или вещи, или человека".
    В древней религии не было кровавых жертвоприношений; вероятно, из древнейшего периода сохранились возлияния и приношения, совершавшиеся в честь домашнего бога (lar) и гения места (genius loci): им приносились цветы и делались возлияния вином, и молоком. (Д. И. Писарев, Аполлоний Тианский.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Genius loci

  • 12 concelebro

    con-celebro, āvī, ātum, āre, etwas von allen Seiten, überaus belebt machen, beleben, I) eig., eine Örtl.: loca aquarum, Lucr.: mare navigerum, Lucr.: terras (mit Geschöpfen), Lucr.: suavi cantu omnem plateam hymenaeo, mit angenehmem Flötenspiel dem Hochzeitsgotte beleben, Plaut. – II) übtr.: A) etw. mit regem Eifer betreiben, studia per otium, Cic. de inv. 1, 4. – B) einen Tag, eine Versammlung usw. durch eine Festlichkeit beleben, festlich begehen, feiern, diem natalem, Plaut.: spectaculum, Liv.: funus, Liv. – C) durch Rede u. Schrift allgemein verbreiten, -bekannt machen, a) übh.: rumorem, Q. Cic. pet. cons. 50. – b) rühmend, rühmen, preisen, verherrlichen, virtutem, Cic.: famā et litteris eius diei victoriam, Caes.: genium ludis et choreis, Tibull.: levia carmina cantu, Lucr.

    lateinisch-deutsches > concelebro

  • 13 conclamo

    con-clāmo, āvī, ātum, āre, I) aufschreien, ausrufen, laut rufen, laut verkünden, gew. v. mehreren, conclamatur ad arma, es wird zu den W. gerufen = der Befehl gegeben, sich kampfbereit zu machen (milit. t. t.), Caes. u. Liv. – m. Acc., Italiam primus conclamat Achates, Italien! ruft zuerst Ach. aus, Verg.: c. latrones, Räuber! Räuber! rufen, Apul.: c. incendium, Feuer! Feuer! rufen, Feuerlärm schlagen, Sen.: ebenso c. ignem, Apul.: c. vasa, das Heergerät ausrufen = den Befehl geben, das H. einzupacken, sich marschfertig zu halten (milit. t. t.), Caes.: so auch absol., conclamari iussit, Caes. – m. Acc. u. Infin. = laut ausrufen, laut verkünden, laut bezeugen, conclamant omnes occasionem negotii bene gerendi amittendam non esse, Caes.: cum vos universi unā mente atque voce iterum a me conservatam esse rem publicam conclamastis, Cic.: manu ac voce capta castra (esse) conclamavit, Tac.: u. im Pass., ergo nunc iam vis conclamari auctionem fore, Plaut. – m. folg. ut u. Konj. od. m. bl. Konj. = laut auffordern, laut fordern, conclamaverunt, uti aliqui ex nostris ad colloquium prodiret, Caes. b. G. 5, 26, 4: id modo a multitudine conclamatum est, ut L. Valerium et M. Horatium ad se mitterent, Liv. 3, 50, 16: conclamantibus omnibus imperaret, quod vellet, Caes. b. c. 3, 6, 2: itaque conclamant, duceret, quo videretur, Curt. 4, 1 (5), 29. – m. folg. indir. Fragesatz, conclamavit, quid ad se venirent, Caes. – m. folg. direkter Rede, ubi abit, eonclamo: Heus quid agis etc.? Plaut.: Gaio feliciter! conclamavit, Petr. – So nun bes.: a) v. freudigen Ausruf, Zuruf, ad quorum casum cum conclamasset gaudio Albanus exercitus, vor Freude aufgeschrien, ein Freudengeschrei erhoben hatte, Liv.: conclamat omnis multitudo, Caes. – m. Acc. = laut rufen, c. victoriam, Sieg! Sieg! rufen, Caes.: laetum paeana, Siegesjubel anstimmen, Verg. – od. = unter Geschrei genehmigen, quod Mithridates se velle dixit, id sutores et zonarii conclamaverunt, Cic. – b) v. Kriegsgeschrei, dato signo ut universi conclamarent, Curt. – c) v. Klagegeschrei, conclamat vir paterque, Liv. – m. folg. direkter Rede, hei mihi! conclamat, Ov. – m. Acc., c. alqm, jmd. an der Bahre od. übh. als tot bejammern, -beklagen, α) an der Bahre (vgl. Thiel Verg. Aen. 4, 674. Jahn Ov. trist. 3, 3, 43. Beckers Gallus Bd. 3. S. 349 f. [Aufl. 3.], c. partem tori, Stat: corpora conclamata, Lucan. u. Apul.: c. suprema cum gemitu, die letzte Ehre durch Totenklage erweisen, Amm.: u. so post conclamata suprema, nach Erweisung der letzten Ehre durch Totenklage, Ps. Quint. decl. – β) übh. (einen in der Schlacht gefallen od. in der Fremde gestorben Geglaubten) als tot bejammern, den Verlust jmds. beklagen, c. suos, Liv. 4, 40, 3: domi tuae iam defletus et conclamatus es, Apul. met. 1, 6; vgl. 2, 27. – u. c. alqd, etw. als verloren laut beklagen, verloren geben, salutarem quendam genium affulsisse conclamatis negotiis, Amm. 15, 8, 21: rerum acerbitates iam conclamatas et perditas, Amm. 20, 8, 17: u. solitis fletibus c. m. folg. Akk. u. Infin., Amm. 19, 1, 11. – u. sprichw., conclamatum est, es ist aus, es ist alles verloren, Ter. eun. 348: u. so actum et conclamatum est ni caverit Graecia, Amm. 18, 6, 18. – II) mehrere zusammenrufen, c. socios, Ov. met. 13, 73: duros agrestes, Verg. Aen. 7, 504. – III) berufen, beschreien = anschreien, immensis conclamata querelis saxa senis, der von unendlichen Klagen des Greises umjammerte Fels, Mart. 9, 45, 5.

    lateinisch-deutsches > conclamo

  • 14 curo

    cūro (altlat. coiro u. coero), āvī, ātum, āre (cura), etw. sich angelegen sein lassen, I) im allg., etw. sich angelegen sein lassen, sich um etw. od. jmd. bekümmern, für etw. od. jmd. Sorge (Fürsorge) tragen, sorgen, etw. besorgen (Ggstz. neglegere), α) m. Acc., u. zwar teils m. Acc. einer Sache, c. haec, Ter.: istaec non c., Cic.: sic enim decet, te mea curare, tua me, Cic.: c. domi forisque omnia, Sall.: negat quicquam deos nec alieni curare nec sui, Cic.: c. aliena, Ter.: negotia aliena, Cic.: mandatum, vollziehen, Cic.: sociorum iniurias, Sall.: non c. animi conscientiam, Cic.: c. preces alcis, Hor.: nihil omnino c., ganz indifferent (gegen alles gleichgültig) sein, Cic.: alia od. aliud cura, darum kümmere dich nicht, darum sei außer Sorge, Plaut. u. Ter. (s. Ussing Plaut. asin. 106): neben potin aliam rem ut cures, Plaut. – praeter animum nihil c., alles andere unbeachtet lassen, Cic.: periuria nihil c., sich nichts machen aus usw., Catull.: c. haec diligenter, Cic.: praeceptum diligenter c., einer Vorschrift pünktlich nachkommen, Nep.: eam rem studiose c., Cornif. rhet.: studiosissime omnia diligentissimeque c., Cic.: huic mandes, si quid recte curatum velis, Ter. – rem alienam periculo suo c., Sall. – duabus his artibus... se remque publicam curabant, wahrten sie das eigene u. des Staates Interesse, Sall. Cat. 9, 3. – teils m. Acc. einer Person, quis enim potest, cum existimet, se curari a deo, non et dies et noctes divinum numen horrere? Cic.: etiam hic mihi curandus est? auch um diesen soll ich mich bekümmern? Cic.: curate istam diligenter virginem, nehmt die J. gut in acht, Ter. – β) m. Acc. u. dem Gerundivum, besorgen lassen, in Sicilia frumentum emendum et ad urbem mittendum c., Cic.: epistulam alci referendam c., fasciculum ad alqm perferendum c., Cic.: ex eo auro buculam c. faciendam, Cic.: ex ea pecunia... basilicam faciendam c., Liv.: pontem in Arare faciendum c., Caes.: longis navibus exercitum transportandum c., Caes.: c. alqm docendum equo armisque, Liv.: eum per simulationem colloquii c. interficiendum, Hirt. b. G. – γ) m. Acc. u. Partic. Perf. Pass., inventum tibi curabo et mecum adductum tuum Pamphilum, ich will schon machen, daß ich finde usw., Ter. Andr. 684. – δ) m. Infin. = es sich angelegen sein lassen, dafür sorgen, sich ein Geschäft daraus machen, darauf denken od. bedachtsein, suchen, nihil Romae geritur, quod te putem scire curare, Cic. ep. 9, 10, 1: mando tibi, uti cures lustrare, Cato r. r. 141: tu recte vivis, si curas esse quod audis, Hor.: multa exemplaria contracta emendare curavit, Suet.: curavi equidem abolere orationem, Fronto. – bes. oft non (nec) curare = sich nicht die Mühe nehmen, nicht mögen, sich weigern, in Siciliam ire non curat, Cic.: neque sane redire curavit, Cic.: id ad me referre non curat, Cic.: itaque ea nolui scribere, quae nec indocti intellegere possent nec docti legere curarent, Cic.: qui ista nec didicissent nec omnino scire curassent, Cic.: nec revocare situs aut iungere carmina curat, Verg.: in negativem Sinn, quis ignorat, qui modo umquam mediocriter res istas scire curavit, Cic. Flacc. 64. – tantum abest, ut Antonii suspicionem fugere nunc curem,...ut mihi causa ea sit, cur Romam venire nolim ne illum videam, Cic. – ε) mit Acc. u. Infin. Act., Persium non curo legere (mir liegt nichts daran, daß mich P. liest), Laelium Decumum volo, Lucil. 593 ( bei Cic. de or. 2, 25). – gew. im Acc. u. Infin. Pass., neque vero haec inter se congruere possent, ut natura et procreari vellet et diligi procreatos non curaret, Cic. de fin. 3, 62: symbolos proponi et saxis proscribi curat, Iustin. 2, 12, 2 (u. so auch Iustin. 3, 5, 12). – ζ) m. Nom. u. Infin., ego capitis mei periculo patriam liberavi, vos liberi sine periculo esse non curatis, Cornif. rhet. 4, 66. – η) m. folg. ut od. ne od. ut ne u. Konj. od. m. bl. Konj. (s. Lachm. Lucr. 6, 231), adhuc curavi unum hoc quidem, ut mihi esset fides, Ter.: ex coriis utres uti fierent, curavit, Sall.: pollicitus sum curaturum me Bruti causā, ut ei Salaminii pecuniam solverent, Cic.: curare et perficere, ut etc., Cic.: sic tibi persuade, me dies et noctes nihil aliud agere, nihil curare, nisi ut mei cives salvi liberi-que sint, Cic.: u. so in Briefen, cura, ut valeas, Cic.: tu velim in primis cures, ut valeas, Cic.: tu etiam atque etiam cura, ut valeas, Cic.: cura ergo potissimum, ut valeas, Cic.: cura igitur nihil aliud, nisi ut valeas; cetera ego curabo, Cic.: nec quicquam cures, nisi ut valeas, Cic.: cura igitur, ut quam primum venias, Cic.: cura et effice, ut ab omnibus et laudemur et amemur, Cic. – senatus nobis, qui pro consulibus sumus, negotium de-derat, ut curaremus, ne quid res publica detrimenti caperet, Cic.: curavi, ne quis metueret, Cic.: amari iucundum est, si curetur, ne quid insit amari, Cornif. rhet.: praetor curavit, ut Romae ne essent, Suet. – m. bl. Coni., curare domi sint gerdius, ancillae, pueri, zonarius, textor, Lucil. 1056 sq.: ne illa quidem curo mihi scribas, quae etc., Cic. ep. 2, 8, 1: imprimat his, cura, Maecenas signa tabellis, Hor. sat. 2, 6, 38 (vgl. Hor. carm. 1, 38, 5): iam curabo sentiat, quos attentarit, Phaedr. 5, 2, 6: curabo, iam tibi Iovis iratus sit, Petron. 58, 2: u. so Petr. 58, 7; 69, 1; 74, 17. Fronto de eloqu. 1. p. 145, 1 N. – θ) m. folg. quod (daß) u. Indikativ, nam quod strabonus est, non curo, Petron. 68, 8. – ι) m. folg. Relativsatz od. Fragesatz, cura quae iussi atque abi, Plaut.: ego quae ad tuam dignitatem pertinere arbitror summo studio diligentiāque curabo, Cic.: non curo, an isti suspicionibus relinquantur, Plin. ep. 6, 31, 11. – κ) m. Dat. (s. Brix Plaut. trin. 1057. Dehler Tert. apol. 46 u. die Auslgg. zu Apul. de deo Socr. 2), rebus publicis, rebus alienis, Plaut.: otio hominum, Fronto: rebus eius absentis, Gell.: saluti suae, Tert.: rebus meis, Apul. – λ) m. (gräzisierendem) Genet., corporis curata (Psyche), Apul. 5, 2: virginitatis, Apul. met. 5, 4. – μ) m. pro u. Abl., ego pro me et pro te curabo, Plaut.: non te pro his curasse rebus, ne quid aegre esset mihi? Ter. – ν) m. de u. Abl., Quintus de emendo nihil curat hoc tempore, denkt nicht an das K., Cic.: omnino de tota re, ut mihi videtur, sapientius faceres, si non curares, Cic.: vides, quanto hoc diligentius curem quam aut de rumore aut de Pollione, Cic.: quasi vero curent divina (die Gottheit) de servis, Macr. sat. 1, 11, 1: noli curare de palea, Augustin. serm. 5, 3. – ο) absol., in Briefen, sed amabo te, cura et cogita, tecum loquere etc., Cic.: quia sum Romae et quia curo attendoque, Cic. – und bei den Komik. (s. Spengel Ter. Andr. 171), D. omnia apparata iam sunt intus. S. curasti bene, Ter.: bene curassis, sei ohne Sorge, Plaut.: curabo, Ter.: curabitur, es wird besorgt werden, Ter.: quemadmodum adstitit severā fronte curans (sorgend), cogitans, Plaut.

    II) insbes.: 1) die Pflege von etw. besorgen = etw. mit Sorgfalt behandeln, -ziehen, abwarten, warten, pflegen, putzen (abputzen), griech. θεραπεύειν, a) übh.: c. domos, herausputzen, Petron. 71, 7: vestimenta c. et polire (v. Walker), Ulp. dig. 47, 2, 12 pr. – als t.t. der Landw., vineam, Col.: vitem falce, ausputzen, Plin.: apes, Col. – als mediz. t.t., reinigen, bes. im Partiz. curatus ( wie τεθεραπευμένος und noch heute italien. curato), zB. sevum vitulinum curatum, Cels.: cadmia curata, Cels. – u. als t.t. der Kochkunst, putzen, säubern, ante curatae rapae, Apic. 1, 24. – b) den Körper usw. durch Kämmen, Waschen, Baden, durch Speise u. Trank warten und pflegen, erquicken, bewirten, c. corpus, Lucr. u.a., oft als milit. t.t. mit u. ohne cibo, vino et cibo, cibo somnoque, Liv. u. Curt. (s. Drak. u. Fabri Liv. 21, 54, 2. Mützell Curt. 3, 8 [21], 22): c. membra, cutem, pelliculam, seine Gl., seine H. pflegen = sich gütlich tun, sich's wohl sein lassen, Hor. u.a. (s. Schmid Hor. ep. 1, 2, 29): c. alqm (zB. einen Gast), Tibull. u.a. (s. Dissen Tibull. 1, 5, 33): parentem suum (von Töchtern), Plaut.: dominum, aufmerksam bedienen, Plaut.: amicos suos, bewirten, Plaut.: c. se, nos,Ter. u. Cic.: verb. reficere se et c., Cic.: c. se molliter, Ter.: c. se suamque aetatem, Plaut.: c. genium, s. genius. – Passiv, curari mollius, Komik.: curati cibo, cibo vinoque, Liv.: ut ante lucem viri equique curati pransi essent, Liv.: sic (pulli anserini) curati circiter duobus mensibus pingues fiunt, Varro. – Partiz. Präs. im Zshg. absol., zB. iumentum e manibus curantium (seiner Wärter) elapsum, Liv. – bes. von der Haarpflege, curatus inaequali tonsore capillos, schief geschnitten das Haar, Hor. ep. 1, 1, 94. – c) einen Kranken, ein Übel, eine Krankheit usw. warten, abwarten,pflegen, v. Arzt = behandeln, heilen ( kurieren ), operieren (s. Mützell Curt. 3, 5 [13], 12), c. corpora, Cic.: c. alqm, Cic. u.a.: regis filiam, Sen.: ipsi se curare non possunt, Sulpic. in Cic. ep.: curari non posse, Caes.: is, qui curatur, der Patient, Cels. – c. reduviam, Cic.: ulcus, Cels. u. Sen.: vulnus, Liv.: morbum, febrem, Cels.: curari se pati, Cic.: obligari curarique se pati, Suet.: qui ferrum medici prius quam curetur (operiert wird) aspexit, Cels.: c. alqm od. se diligenter, Cic.: alqm graviter aegrum c. diligentissime, Ter. u. Cic.: alqm magna cum cura, Plaut.: c. alqm leniter, Cic.: curari aegre, aliter, celeriter, commodissime, facile, difficilius, difficillime (v. Übeln), Cels.: curari recte, perperam (v. Pers.), Cels.: curari se fortiter pati (v. Pers.), Liv.: ictus parum bene curatus, Cels.: adulescentes gravius aegrotant, tristius curantur, Cic.: curari arbitrio suo (v. Pers.), Curt.: curari neque manu (durch chirurgische Hilfe) neque medicamentis posse (v. einem Übel), Cels.: curari scalpello, ferro, mit dem Messer operiert werden (von Pers.), Cels.: vinolentis quibusdam medicaminibus solere curari (v. Pers.), Cic.: frigidis (mit kalten Umschlägen) curari se pati (v. Pers.), Suet.: c. morbos victu (durch Diät), Cels.: c. morbos remediis, Cels.: c. graviores morbos asperis remediis, Curt.: c. oculos sanguinis detractione, oculos vino, Cels.: c. alcis valetudinem, Apul.: c. vulnus suturā, Cels. – absol., c.tuto, celeriter, iucunde (v. einem Arzte), Cels.: tertiam esse medicinae partem, quae manu (durch Manualhilfe) curet, Cels.: medicus, qui curandi finem fecerit, Quint. – Partiz. subst., cūrāns, antis, m., der Behandelnde = der Arzt, zB. plurimi sub alterutro curantis errore moriuntur, Cels. 3, 8. – d) jmdm. seine Achtung und Verehrung an den Tag legen, jmd. ehren, verehren, jmdm. huldigen, den Hof machen (griech. θεραπεύειν), c. delicatos, Spart. Hadr. 4, 5: curatur a multis, timetur a pluribus, Plin. ep. 1, 5, 15. – eum ultra Romanorum ac mortalium etiam morem curabant exornatis aedibus per aulaea et signa scaenisque ad ostentationem histrionum fabricatis, Sall. hist. fr. 2, 23, 2 (2, 29, 2).

    2) die Herrichtung von etwas besorgen, etw. herrichten, herrichten lassen, a) als t.t. der Wirtschaftsspr.: c. cibum (v. Koch), Varro LL.: c. cenam, obsonium (v. Hausherrn), Plaut.: cenulam omnibus, Gell.: ludis Martialibus c. triclinium sacerdotum (vom Anordner), Suet. – absol., wie unser schaffen, curate istic vos, Plaut.: bene curasti, Ter. – b) als publiz. t.t., IIII vir viarum curandarum, des Wegebaues, Corp. inscr. Lat. 5, 1874. – c) als t.t. der Religionsspr., sacra (griech. θεραπεύειν τὰ ἱερά), Cic.: non rite id sacrum, Liv.: sacra Cereris per Graecas semper curata sunt sacerdotes, Cic. – c. prodigia, nach den gesetzlichen Vorschriften (durch Anordnung von Hühnopfern usw.), Liv. 1, 20, 7. – d) wie κηδεύειν = eine Leiche (deren Waschung, Einbalsamierung, Bestattung) besorgen, funus, Ter.: corpus exanimum, Curt.: corpus Alexandri suo more (von den Chaldäern), Curt.: cadaver, Suet. Vgl. Ruhnken Ter. Andr. 1, 1, 83.

    3) die Herbeischaffung von etw. besorgen, a) etw. durch Kauf besorgen, signa, quae nobis curasti, ea sunt ad Caietam exposita. Te multum amamus, quod ea abs te diligenter parvoque curata sunt, Cic. ad Att. 1, 3, 2. – b) eine Geldsumme besorgen, ( herbei) schaffen, auszahlen, auszahlen lassen, iube sodes nummos curari, Cic.: Minucium XII sola (nur 12000 Sesterze) curasse scripsi ad te antea; quod superest, velim videas, ut curetur, Cic. – m. Dat. (wem?), Oviae C. Lollii curanda sunt HS C (100000 Sesterze), Cic.: redemptori tuo dimidium pecuniae curavit, Cic.: me, cui iussisset, curaturum, ich würde auf seine Anweisung Zahlung leisten lassen, Cic.: cum aeris alieni aliquantum esset relictum, quibus nominibus (für welche Schuldposten) pecuniam Romae curari oporteret, auctionem se in Gallia facturum esse proscribit earum rerum, quae ipsius erant privatae, Cic. – m. nomine u. Genet., erat enim curata nobis pecunia Valerii mancipis nomine, Cic. – m. pro u. Abl., L. Cincio HS CCIcuro curoCCIcuro curoCCC pro signis Megaricis curavi, Cic.: ut pro eo frumento pecunia Romae legatis eorum curaretur, Liv.

    4) die Verwaltung, Leitung von etwas besorgen, a) übh.: res rationesque eri, Plaut. Pseud. 626 sq.: c. pensa ac domos (vgl. κομίζειν δῶμα, Hom.), v. den Hausfrauen, Mela 1. § 57. – dah. poet., c. alqm, jmd. besorgen = abgeben, machen, pastorem ad baculum possum curare, Prop. 4, 2, 39. – b) als publiz. u. milit. t. t., einen Zivil- od. Militärposten verwalten, leiten, befehligen (kommandieren; vgl. Heräus Tac. hist. 2, 24, 11), res Romae, Liv.: Asiam, Achaiam, Tac.: bellum maritimum, Liv.: superioris Germaniae legiones, Tac. – absol. = die Leitung haben, befehligen (kommandieren), operieren, c. Romae, Tac.: c. in ea parte, in postremo, Sall.: apud dextumos, Sall.: comitate quādam curandi provinciam tenuit, Tac.: ubi quisque legatus aut tribunus curabat, Sall. Vgl. übh. die Auslgg. zu Sall. Cat. 59, 3. – / Archaist. Coni. Perf. curassis, Plaut. most. 526 u.a.: curassint, Plaut. Poen. prol. 27. – Paragog. Infin. Praes. Pass. curarier, Plaut. capt. 737 u. Poen. prol. 80. Hor. ep. 2, 2, 151. Ser. Samm. 98. – arch. Nbf. a) couro, wov. couraverunt, Corp. inscr. Lat. 1, 1419. – b) coero, wov. coeret, Cic. de legg. 3, 10: coeravit, Corp. inscr. Lat. 1, 600. 604 u. 605: coeraverunt, Corp. inscr. Lat. 1, 570 u. 8, 68: coerare, Corp. inscr. Lat. 3, 2. p. 1187: coerari, coerandi, Cic. de legg. 3, 10. – c) coiro, wov. coiravit, Corp. inscr. Lat. 1, 801 u. 1166: coiraverunt, Corp. inscr. Lat. 1, 565 u. 1116: coiravere, Corp. inscr. Lat. 1, 566 u. 567, synk. coirarunt, Corp. inscr. Lat. 1, 1478. – d) coro, wov. coraveront, Corp. inscr. Lat. 1, 73.

    lateinisch-deutsches > curo

  • 15 defraudo

    dē-fraudo (archaist. u. vulg. dē-frūdo), āvi, āre, betrügen, übervorteilen, beeinträchtigen, durch Betrug um etwas bringen, alqm, Plaut. u. Ter.: genium suum, s. genius: segetem, Cato: aures, das Gehör beeinträchtigen (indem man vor dem erwarteten Ziele einhält), Cic. – m. Dat. (wem?), nihil sibi, sich nichts abgehen (es sich wohl sein) lassen, Petron. 69, 2. – alqm m. Abl. rei (um), me drachumā, Plaut. Pseud. 93: alqm ne andabatā quidem, Cic. ep. 7, 10, 2: u. so m. Abl., Apul. met. 4, 25; 9, 28; apol. 86. Vulg. Sirach 7, 23 (aber Liv. 36, 40, 14 jetzt ut suae victoriae fructu se fraudaret). – alqm m. Acc. rei (um), aes (um das G.) coponem, Varro sat. Men. 329: nisi quid (um etwas) tu porro uxorem defraudaveris? Plaut. asin. 95: si quid (um etwas) aliquem defraudavi, Vulg. Luc. 19, 8. – m. de u. Abl., haec (cryptoporticus) aliquid spatio suo in extimo deambulacri capite defrudans, Sidon. epist. 2, 2, 10. – m. in u. Abl., in omni re defraudabitur (wird Mangel haben), Vulg. Sirach 37, 22. – absol. (mit zu ergänz. Acc. pers.), etiam insuper defrudet (verst. me), Ter. adelph. 246. – / Archaist. defraudassis = defraudaveris, Plaut. rud. 1345: vulg. defraudit = defraudat, Petron. 69, 2. – / Über die Form dēfrūdo s. Ritschl Parerg. p. 540 sqq.

    lateinisch-deutsches > defraudo

  • 16 deiero

    dē-iero (dē-iūro), āvī, ātum, āre (de u. iuro), einen hohen Eid ablegen, -leisten, sich vermessen, clamat et deierat, Cornif. rhet.: Bacchis deierat persancte, Ter.: deier. per genium alcis (Caesaris), Sall.: deier. per manes, Mela: deier. per superos, Lact.: deiur. per Herculem, Gell. 11, 6, 1: dei. hircum et canem (beim B. u. H.), Tert.: deiur. pro re causaque eius falsum, Gell. 1, 3, 20. – m. folg. Acc. u. Infin., deiera te argentum mihi daturum, Plaut.: deierat se scripsisse et post non scripturum, Lucil. 818: quod facturos deiera verant, Gell.: verbis conceptis deierare ausim neminem inimicum tantum molestiae mihi tradidisse, Nep. fr. – Partic. Perf. = heilig beschworen, doctrinae ab iisdem apostolis et demonstratae et deieratae, Tert. de paen. 4. – / urspr. Form dēiūro, Lex repetund. (Corp. inscr. Lat. 1, 198) 19. Gell. 1, 3, 20 u. 11, 6, 1 5. Prisc. 1, 36. Non. 105, 21 u. Gloss.

    lateinisch-deutsches > deiero

  • 17 propitio

    propitio, āvī, ātum, āre (propitius), besänftigen, versöhnen, sich geneigt machen, Venerem, Plaut.: manes, Suet.: Iunonem, Tac.: genium suum, s. geniusa. E. – / Die Silbe pro lang gemessen bei Prud. perist. 3, 215.

    lateinisch-deutsches > propitio

  • 18 defraudo

    dēfraudo (defrudo), āre, āvi, ātum - tr. - enlever par tromperie, priver frauduleusement, frustrer, priver de, tromper.
    * * *
    dēfraudo (defrudo), āre, āvi, ātum - tr. - enlever par tromperie, priver frauduleusement, frustrer, priver de, tromper.
    * * *
        Defraudo, defraudas, defraudare. Cic. Endommager mesmement par tromperie.
    \
        Defraudare aliquem drachma. Plaut. Defrauder.
    \
        Defraudare genium. Terent. Ne contenter pas nature.
    \
        Defraudare se victu suo. Liu. Espargner quelque chose de ce que par necessité on debvoit manger, Retrencher ses morceaulx.

    Dictionarium latinogallicum > defraudo

  • 19 fraudo

        Fraudo, fraudas, fraudare: cuius passiuum est Fraudor. Plin. Tromper, Endommager pour son prouffit faire, Frauder.
    \
        Fraudare genium. Plaut. Se priver de touts aisements, tant de bouche qu'autres, Ne s'oser bien faire, de paour de despendre, Ne se donner point de bon temps.
    \
        Fraudare mutuationibus. Cic. Tromper par emprunter.
    \
        Fraudare nomine veteri. Cic. Frustrer, Priver, Frauder.
    \
        Fraudare aliquem pecunia. Cic. Luy oster argent par cautelle, Le priver.
    \
        Fraudare stipendium militum, et praedam omnem domum auertere. Caesar. Leur retenir leurs gaiges.
    \
        Fraudare aliquem testimonio suo. Colum. Taire loz d'autruy, et ne vouloir pas dire le bien qui est en luy.
    \
        Fraudare se victu suo. Liu. Espargner sur ce qu'on doibt manger par necessité.

    Dictionarium latinogallicum > fraudo

  • 20 genialis

    gĕnĭālis, e [genius] [st1]1 [-] relatif à la naisssance, relatif au mariage, conjugal, nuptial.    - (lectus) genialis: lit nuptial (placé dans l'atrium et consacré aux génies des mariés).    - plur. neutre gĕnĭālĭa: lit nuptial. --- Arn. 4, 25.    - genialis praeda, puellae, Ov. A. A. 1, 125: jeunes filles, proie destinée au lit nuptial. [st1]2 [-] propice au bon génie, de fête, de plaisir, de réjouissance.    - genialis dies, Juv. 4, 66: jour de fête.    - genialis agatur iste dies, Juv. 4, 66: que ce jour soit le jour de ton génie (= en ce jour, accorde-toi du bon temps).    - invitat genialis hiems curasque resolvit, Virg. G. 1, 302: l'hiver, [propice au bon génie] = source de joie, régale (les agriculteurs) et les délivre de leurs soucis.    - platanus genialis, Ov. M. 10, 95: platane qui abrite les festivités.    - geniales divi: les dieux des festins (Bacchus et Cérès). --- Stat. Th. 12, 618; cf. Paul. ex Fest. p. 95.    - vultu geniali, Apul. M. 11: avec un visage joyeux. [st1]3 [-] fertile, fécond.    - genialia arva, Ov. Am. 2, 13, 7: champs fertiles. --- Plin. 17, 53.
    * * *
    gĕnĭālis, e [genius] [st1]1 [-] relatif à la naisssance, relatif au mariage, conjugal, nuptial.    - (lectus) genialis: lit nuptial (placé dans l'atrium et consacré aux génies des mariés).    - plur. neutre gĕnĭālĭa: lit nuptial. --- Arn. 4, 25.    - genialis praeda, puellae, Ov. A. A. 1, 125: jeunes filles, proie destinée au lit nuptial. [st1]2 [-] propice au bon génie, de fête, de plaisir, de réjouissance.    - genialis dies, Juv. 4, 66: jour de fête.    - genialis agatur iste dies, Juv. 4, 66: que ce jour soit le jour de ton génie (= en ce jour, accorde-toi du bon temps).    - invitat genialis hiems curasque resolvit, Virg. G. 1, 302: l'hiver, [propice au bon génie] = source de joie, régale (les agriculteurs) et les délivre de leurs soucis.    - platanus genialis, Ov. M. 10, 95: platane qui abrite les festivités.    - geniales divi: les dieux des festins (Bacchus et Cérès). --- Stat. Th. 12, 618; cf. Paul. ex Fest. p. 95.    - vultu geniali, Apul. M. 11: avec un visage joyeux. [st1]3 [-] fertile, fécond.    - genialia arva, Ov. Am. 2, 13, 7: champs fertiles. --- Plin. 17, 53.
    * * *
        Genialis, et hoc geniale, pen. pro. Quod pertinet ad genium. Bella genialia. Stat. Noises esmeues au banquet apres avoir faict grand chere.
    \
        Genialis copia pecudum. Plin. Fertile, Feconde.
    \
        Genialis dies. Iuuen. Un jour addonné à volupté et à tout plaisir.
    \
        Festum geniale. Ouid. Où on fait grand chere.
    \
        Genialis hyems. Virgil. En laquelle on fait grand chere.
    \
        Iura genialia. Stat. Droicts et loix de mariage.
    \
        Genialis musa. Ouid. Qui devise des choses plaisantes à nature.
    \
        Praeda genialis. Ouid. Fille ravie pour en faire son plaisir.
    \
        Rus geniale. Ouid. Plein de plaisir et recreation.
    \
        Genialis torus suie lectus. Virg. Cic. Le lict de l'espousee, et aussi le lict où couchent le mari et la femme ensemble.

    Dictionarium latinogallicum > genialis

См. также в других словарях:

  • GENIU — Genium …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • GENIUS — Dicebatur Naturae deus apud vett. et qui omnium rerum gignendarum vim haberet, unde cuiusque rei dicebatur suus genius. Accipitur aliquando proipsa natura. Quidam ipsam animam, vel Deum, vel Spiritum esse volunt, qui mortales ad voluptatem… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • GENIATUS — apud Iul. Capitolin. in Vero, Fuit decorus corpore, vultu genitus, barbâ prope barbarice demissâ etc. Salmas. Gr. ὠραῖος, qui facie est venusta et geniali et plurimum gratâ, atqueve amabili. Genitus enim, inquit, venustas est et gratia,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • OMX — This article is about the Nordic stock exchange group. OMX is also the stock symbol for OfficeMax. OMX AB Type Subsidiary Industry Financial services …   Wikipedia

  • оксибионты — (лат. oxy(genium) кислород гр. bios жизнь) то же, что аэробы. Новый словарь иностранных слов. by EdwART, , 2009. оксибионты ов, ед. оксибионт, а, м. ( …   Словарь иностранных слов русского языка

  • оксиликвит — (окси(гениум) + лат. liquidus жидкий) взрывчатое вещество, представляет собой измельченные горючие пористые материалы (древесный уголь, мелкие опилки), пропитанные жидким кислородом. Новый словарь иностранных слов. by EdwART, , 2009. оксиликвит… …   Словарь иностранных слов русского языка

  • 2011 год в рок-музыке — См. также: 2011 год в музыке Статья содержит все самые важные события, произошедшие в 2011 году в рок музыке. Содержание 1 Группы 1.1 Новые 1.2 Распавшиеся …   Википедия

  • pergeño — ► sustantivo masculino Aspecto o apariencia exterior de una persona o cosa. SINÓNIMO pergenio * * * pergeño (del lat. «per», por, y «genĭum», disposición) m. *Aspecto de una persona o cosa. * * * pergeño. (Del lat. per, por, y genĭum,… …   Enciclopedia Universal

  • ANAGYRUS — pars tribûs Erechtheidis, ubi plurima anagyris nascitur (unde nomen loco est) Steph. Et quia frutex iste teterrime olet, cum tractatur, adagio locum praebuit, Anagyrim sive Anagyrum commoves: de co, qui sibi malum procurat. Alii Anagyrum Genium… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • JUPITER — Opis et Saturni fil. in Creta ins. eodem cum Iunone partu editus, et in Ida monte a Curetibus educatus, idque clam patre, qui ex pactione cum Titano fratre initâ, filios suos omnes devorabat. Cum autem in virum adolevisser, cognovislerque etiam… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • JURAMENTUM — in iudiciis et actionrbus, apud omnes semper gentes, cum circalitigantes, tum circa testes, non exigui usûs fuit: Unde Arist. μετα θείας παραλήφεως φάσις ἀναποδεικτος, cum divina sibi assumptione Dictio non demonstrabilis, Rhetoric. ad Alex.c. 18 …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»